یادگیری الکترونیکی چیست

یادگیری الکترونیکی چیست

یادگیری الکترونیکی واژه بسیار گسترده ای است و تعاریف گوناگون و مختلفی در رابطه با آن وجود دارد. با یک جستجوی ساده در گوگل می توان بیش از ۸ میلیون نتیجه را برای تعریف آموزش الکترونیکی مشاهده کرد.اما جامع ترین و در عین حال کوتاه ترین تعریفی که می توان از این واژه ارائه داد عبارت است از هرنوع یادگیری  یا آموزشی که با کمک انواع مدیاهای الکترونیکی انجام گیرد، در واقع یادگیری الکترونیکی استفاده از پیشرفتهای تکنولوژیکی برای فعال کردن و توانمند کردن افراد در جهت یادگیری فارغ از زمان و مکان است.

یادگیری الکترونیکی چیست

یادگیری الکترونیکی واژه بسیار گسترده ای است و تعاریف گوناگون و مختلفی در رابطه با آن وجود دارد. با یک جستجوی ساده درگوگل می توان بیش از ۸ میلیون نتیجه را دراین مورد مشاهده کرد اما جامع ترین و در عین حال کوتاه ترین تعریفی که می توان از این واژه ارائه داد عبارت است از هرنوع یادگیری  یا آموزشی که با کمک انواع مدیاهای الکترونیکی انجام گیرد،در واقع یادگیری الکترونیکی استفاده از پیشرفتهای تکنولوژیکی برای فعال کردن و توانمند کردن افراد در جهت یادگیری فارغ از زمان ومکان است.

یادگیری الکترونیکی، استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات (Information Communication Technology) در پروسه آموزش است. لذا رشد آموزش الکترونیکی به طور مستقیم، به میزان دسترسی به فن آوری اطلاعات و ارتباطات بستگی دارد.

انواع آموزش الکترونیکی

برنامه های آموزش الکترونیکی می تواند اشکال مختلفی داشته باشد. در اینجا فقط چند نمونه ذکر شده است:

  • یادگیری فعال
  • یادگیری میکرولرنینگ
  • یادگیری تلفیقی
  • آموزش از راه دور
  • آموزش الکترونیکی سریع

واژه یادگیری الکترونیکی در توصیف انواع محیط های آموزشی زیر استفاده می شود:
آموزش مبتنی بر وب (WBT (Web- Based Training    
آموزش مبتنی بر اینترنت   IBT (Internet-Based Training)
آموزش مبتنی بر کامپیوتر  CBT (Computer-Based Training)
سیستم های الکترونیکی پشتیبانی از عملکرد EPSS ( Electronic Performance Support System)
آموزش مبتنی بر تکنولوژی  (TBT (Technology – Based Training
یادگیری آنلاین Online Learning  
یادگیری از راه دور  Distance Learning
یادگیری مجازی  Virtual Learning
 آموزش از راه دور Distance Education  
موارد بالا نشان دهنده استفاده ازفناوری ارتباطات و اطلاعات و تکنولوژی آموزشی در پروسه آموزش در دو حالت معروف آموزش همزمان و آموزش ناهمزمان است.
در یادگیری الکترونیکی ، انتقال محتوا و مواد آموزشی از طریق انواع سی دی رام، دی وی دی، تلویزیون، موبایل، اینترنت، اکسترانت، انواع شبکه های یادگیری مبتنی بر اینترنت در غالب متن، ایمیل، انیمیشن، عکس،صدا، ویدئو، نوار و فیلم و… انجام می گیرد.

یادگیری الکترونیکی چیست

افسانه های یادگیری الکترونیکی

 

برخی از کارشناسان به غلط بر این باورند که وعده مبالغه آمیز درباره یادگیری الکترونیکی، تا حدودی از این ۹ افسانه ناشی می شود:

۱) هر کسی می داند یادگیری الکترونیکی چیست.

۲) یادگیری الکترونیکی با بخدمت گرفتن سامانه یادگیری الکترونیکی ساده است.

۳) فناوری یادگیری الکترونیکی مساوی با استراتژی یادگیری الکترونیکی است.

۴) بکارگیری یادگیری الکترونیکی از طریق نرم افزار یادگیری الکترونیکی مساوی است با موفقیت در کار.

۵) یادگیری الکترونیکی کلاس درس سنتی را حذف خواهد کرد.

۶) در سیستم یادگیری الکترونیکی فقط محتواهای خاص می تواند بطور درونخطی یادگیری شود.

۷) ارزش یادگیری الکترونیکی به پایین بودن هزینه های ارائه آن است.

۸) اگر سیستم یادگیری الکترونیکی را ایجاد کنید، یادگیرندگان خواهند آمد.

۹) اصل کار در یادگیری مجازی، توجه به یادگیرندگان و به حساب آوردن آنها است.

انواع یادگیری الکترونیکی

یادگیری الکترونیکی به روش خود آموز و فردی در شرایط آفلاین

 در این روش فرد یادگیرنده با استفاده از منابع یادگیری مانند پایگاه داده یا یک کامپیوتردرحالی که به اینترنت متصل نیست به کمک دیسکت ، سی دی، یا دی وی دی به محتوای دروس دسترسی پیدا می کند.


روش  خود آموز در شرایط آنلاین
 

در این روش فرد یادگیرنده از طریق آنلاین وبا اتصال به اینترنت به منابع و محتوا دسترسی پیدا می کند.


یادگیری الکترونیکی به روش گروهی همزمان

در این روش گروهی از یادگیرندگان همزمان با هم و در یک زمان مشخص به اینترنت  متصل می شوند و از طریق کنفرانس مبتنی بر متن یا ویدئو کنفرانس یا چت صوتی یا نوشتاری و اخیرا هم از طریق شیکه های اجتماعی با هم ارتباط برقرار می کنند.

 

یادگیری الکترونیکی به روش گروهی نا همزمان

در این روش نیز افراد از طریق اینترنت اما نه دریک زمان مشخص بلکه در زمانهای مختلف  از طریق ارسال ایمیل و به کمک سیستمهای مدیریتی یادگیری(ال ام اس) با یکدیگرارتباط برقرار می کنند. سامانه lms و سیستم مدیریت یادگیری الکترونیکی ابزاری قدرتمند برای پیاده سازی این نوع یادگیری می باشد. در انواع آموزش از راه دور یادگیری غیرهمزمان از طریق نرم افزار ال ام اس به راحتی قابل پیاده سازی است. به این صورت که با تبادل فایل های کلاسی سطح تعامل همچنان حفظ می شود.


ترکیب یادگیری سنتی و یادگیری الکترونیکی

در این روش یادگیرندگان (دانش آموزان) یک کلاس مشخص عضویک شبکه یادگیری می شوند که درآن شبکه، محتوای دروس معمول را که در یک کلاس سنتی و متداول، تدریس می شود به روش مجازی نیز دریافت می کنند. در این شرایط،  یادگیرنده می تواند در کلاس آنلاین وارد شبکه شود در عین حال بیرون از کلاس درس هم از این شبکه استفاده کند.

یادگیری الکترونیکی چیست

ویژگی های یادگیری الکترونیکی

الف) خود آموزی. یادگیرنده می تواند زمان آموزش و سرعت و کند شدن طول دوره یادگیری را بر اساس توانایی های خود اتنخاب کند.
ب) انعطاف پذیری. یادگیرنده اجازه دارد تا محتوا و ابزارهای مناسب با سطح مهارتش را انتخاب کند.  نیازهای و ترجیهای یادگیرنده در اولویت است (تطبیق آموزش آنلاین با یادگیرنده). یادگیرنده می تواند از میان تعداد زیادی ازمعلمان، معلم خود را انتخاب کند در عین حال  می تواند تصمیم بگیرد بدون معلم  آموزش ببیند. همچنین، یادگیرنده می تواند در بین طیف گسترده ای از دوره های آموزشی حق انتخاب داشته باشد.در عین حال، امکان مطالعه آنلاین  یا دانلود محتوای آموزشی برای او وجود دارد.
 ج) یادگیرنده (دانش آموز) محوری
نتیجه ویژگی انعطاف پذیری در این نوع یادگیری، به وجود آمدن ویژگی دیگری به نام یادگیرنده (دانش آموز) محوری است. همان طور که در موارد بالا به وضوح مشخص است این یادگیرنده است که نقش اساسی را در آموزش و یادگیری بر عهده دارد.
د) حذف موانع جغرافیایی. در این روش، نیازی به حضور فیزیکی افراد وجود ندارد.
ه) مستقل از زمان، مکان و افراد بودن. ویژگی آخر، تمام موارد بالا را در خود نهفته دارد. اگر ما بخواهیم ویژگی آموزش الکترونیکی را به اختصار در سه واژه بیان کنیم، می توان به این سه کلید واژه (استقلال از زمان، مکان و افراد) اشاره کرد. در واقع مهمترین مزایای آموزش مجازی را می توان در سه کلمه بالا، خلاصه کرد. سیستم مدیریت یادگیری الکترونیکی ویا به اختصار نرم افزار ال ام اس، می تواند با پیاده سازی صحیح آموزش مجازی و آموزش از راه دور نقشی مهم در فرایند یادگیری الکترونیکی داشته باشد. به همین دلیل انتخاب یک سامانه یادگیری الکترونیکی مناسب، از ارکان مهم استفاده از نرم افزار ال ام اس می باشد.

یادگیری الکترونیکی چیست

مزایای یادگیری الکترونیکی

مزایای بسیاری برای یادگیری الکترونیکی وجود دارد، چه بخواهید از آن به تنهایی استفاده کنید و چه برای تقویت آموزش های داخلی موجود:

–  سهولت و حمل آسان
– کاهش هزینه ها، هم برای شرکت کنندگان هم برای ارائه دهندگان
– آموزش مداوم  
– دوره های انفرادی
– دوره های گروهی
– یادگیری انواع  مهارت های جدید
– بالا بودن میزان یادگیری مشارکتی و گروهی
– راحت تر و آسان تر بودن محیط یادگیری
– درک و برداشت درست ازمحتوا از طریق یادگیری شخصی
– بالا بردن میزان انگیزه یادگیرنده (انگیزه دهی)
– دسترسی تعداد بیشتری ازافراد به کلاس درس و دورهای آموزشی
– تعامل و همکاری  بیشتر بین یادگیرنده ها
– افزایش مهارتهای استفاده از کامپیوتر و اینترنت
همانطور که در بالا آمده است، یادگیری الکترونیکی ویژگیها ومزیتهای بسیار زیادی دارد البته این نوع آموزش نیز مثل هر پدیده ای که در دنیا وجود دارد در کنار مزایای آن  قطعا معایبی هم داردکه بنا به دلایل مختلف من در این نوشته به آن نپرداخته ام.

مقرون به صرفه است و باعث صرفه جویی در زمان می شود. با کاهش زمان صرف شده برای رفتن به محل برگزاری کلاس، حذف هزینه های سفر و کنار گذاشتن مواد چاپی، یادگیری آنلاین به شما کمک می کند تا در هزینه خود صرفه جویی کنید و بهره وری در محل کار را افزایش دهید. همچنین به این معنی است که کارکنان شما خوشحال تر و متمرکزتر خواهند بود، زیرا نشان می دهید که به پیشرفت شخصی آنها اهمیت می دهید.همچنین به این معنی است که کارکنان شما خوشحال تر و متمرکزتر خواهند بود، زیرا نشان می دهید که به پیشرفت شخصی آنها اهمیت می دهید.

 

سامانه یادگیری الکترونیکی یک رکن اصلی برای موفقیت آموزش الکترونیکی می باشد. با گذشت ۱۸ سال از معرفی اولین سامانه مدیریت یادگیری الکترونیکی در دنیا، تاکنون حدود ششصد سامانه مدیریت یادگیری الکترونیکی توسط شرکت های مختلف عرضه شده که برخی از آنها تجاری اند. سیستم های تجاری دارای هزینه های بسیار بالای خریداری و پشتیبانی اند و کدهای برنامه نویسی آنها در اختیار خریداران قرار داده نمی شود. از آن جمله می توان به سامانه بلک بورد (BlackBoard) اشاره کرد که بالاترین شهرت جهانی را دارد و در عین حال به علت قیمت بسیار بالای آن عملا امکان خرید آن برای دانشگاههای داخل کشور وجود ندارد.

 

برخی سامانه ها نیز وجود دارند که پیشینه بسیار قوی دارند و به صورت کد باز (Open Source) هستند. یعنی محتوای برنامه نویسی آنها برای هر گونه ویرایش دلخواه در اختیار کابران است. این سامانه ها با دریافت بازخوردهای مکرر از کاربران، دائما ویرایش و اشکالات فنی آنها رفع می گردد. کاربران حرفه ای برای این سامانه ها، بخش های تکمیلی (پلاگ این) با هدف ارائه کاربری های جدید می سازند و در فضای مجازی ارائه می کند. یکی از این سامانه ها که پس از بلک بورد از بالاترین شهرت جهانی برخوردار است، مودل (Moodle) می باشد. مقایسه این دو سامانه نشان میدهد که مودل به دلیل برتری نسبی در بعضی فعالیت های آموزشی و رایگان بودن آن، در حال حاضر به سرعت در حل پر کردن جای سامانه بلک بورد در دانشگاه های کوچکتر انگلیسی زبان است. در حال حاضر بیش از هزار بخش تکمیلی برای این سامانه وجود دارد و به بیش از صد زبان ترجمه شده و در دانشگاههای مختلف بیش از هفتاد کشور جهان درحال استفاده است.

 

نتیجه گیری: با توجه به مزایا  و کیفیت در یادگیری الکترونیکی در دنیای کنونی، به نظر می رسد باید هرچه سریعتر نسبت به راه اندازی سامانه های یادگیری الکترونیکی برای دانشگاههای متقاضی اقدام کرد. یادگیری الکترونیکی سریع نیازمند برنامه ریزی، نظارت و کنترل دقیق است تا مؤثر و اقتصادی باشد. برای پیاده سازی سیستم یادگیری الکترونیکی لازم است که مزایای آن برای دانشگاه مجری و دانشجو بیشتر از معایب آن باشد؛ و گرنه استفاده از این راه حل برای ارتقاء آموزش مقرون به صرفه نخواهد بود. قطعا طراحی، ساخت و ارائه یک سامانه مدیریت الکترونیکی به مجموعه گسترده ای از دانشگاههای متقاضی، مسئولیتی به غایت سنگین است و سعی و خطاهای بسیار دارد. به نظر می رسد بهتر باشد از سامانه های مشهور کد باز دنیا که سابقه طولانی دارند، همانند مودل استفاده شود. نکته دیگر اینکه اگرچه یادگیری الکترونیکی تحولات شگرفی را در زمینه ی آموزش ایجاد کرده است، اما منجر به ایجاد مسائل جدیدی در حیطه ی اخلاق و مسئولیت پذیری نیز شده است. بنابراین، برای مدنظر قرار دادن و حل این مشکلات باید به کلیه ی ابعاد یادگیری الکترونیکی از جمله سیستم های مدیریت یادگیری، کیفیت تولید محتوای الکترونیکی، نحوه اجرای آموزش مجازی، مزایای آموزش الکترونیکی و روش های اجرا و مدیریت آموزش توجه ویژه ای مبذول داشت.

یادگیری الکترونیکی چیست

انتخاب فناوری اطلاعات برای یادگیری الکترونیکی

انتخاب رسانه مناسب به منظور اجرای برنامه آموزش مجازی امری سهل و ممتنع است. سهل از این جهت که قابلیتهای فناوریهای نوین بگونه ای است که به آسانی می توان آنرا مورد استفاده قرار داد و حتی کیفیت استفاده از آنرا برای هر موقعیتی توجیه کرد، جذابیتهای آنرا به رخ کشید و حس تنوع طلبی را ارضاء کرد. اما ممتنع است، بدین لحاظ که از بعد میزان کارآیی و اثربخشی، نیازمند مطالعه و محاسبه و بررسی دقیق تناسب آن با موقعیت آموزشی و مخاطبان است. انتخاب فناوری برای انواع آموزش مجازی با عوامل و عناصر بسیاری مرتبط است که مهمترین آنها را می توان این چنین برشمرد:

 

۱) زیر ساختهای موجود در آموزش از راه دور

وجود سیستمهای سخت افزاری و نرم افزاری و پشتیبانی مداوم ومناسب، شبکه های ارتباطی و مانند آن در آموزش الکترونیکی بسیار حائز اهمیت است. نرم افزار آموزش مجازی lms نیز یکی از ابزارهای پیاده سازی آموزش از راه دور است.

 ۲) مهارت مربی / یادگیرنده در سیستم آموزش الکترونیکی

با مرور تاریخچه آموزش الکترونیکی، این موضوع همواره مدنظر بوده است که سطح مهارتهای مربی برای استفاده از فناوری و انتقال مطالب آموزشی به کمک یا از طریق آن به یادگیرنده، و میزان مهارت یادگیرنده در استفاده از امکانات فناوری برای دریافت مطالب آموزشی بسیار مهم می باشد.

۳) فرهنگ و بسترهای اجتماعی و نقش آن در تعریف آموزش مجازی

وجود چشم انداز مثبت یا منفی درباره پدیده های فناوری در استفاده از آنها مؤثر است. نگرش مثبت، موجب رواج و پیشرفت فناوری در آموزش الکترونیکی  lms می شود و برعکس. منطق نگرش جامعه به کاربرد فناوری در آموزش الکترونیک lms، مبتنی بر قاعده و قانون خاصی نیست، بلکه دریافت کلی از یک موضع، و قضاوت درباره آن با توجه به ارزشهای جامعه است. نگرش جامعه به پدیده های فناوری اطلاعات و ارتباطات، به ویژه استفاده از آنها در آموزش  مجازی lms، سهم مهمی در انتخاب نوع فناوری دارد. سامانه lms امروزه مخاطبان بسیاری پیدا کرده است که ذهنیت مثبتی نسبت به مزایای آموزش مجازی دارند و این موضوع هر روز در حال گسترش است.

۴) حجم و میزان سرمایه گذاری

به هر میزان حجم سرمایه گذاری در توسعه و کاربرد فناوری در سیستم آموزش الکترونیک بیشتر باشد، سطح فناوری نیز می تواند ارتقاء یابد. سرمایه گذاری از مؤلفه های مهم در ایجاد زمینه برای کاربرد فناوریهای نوین است.

۵) سیاستگذاری های کلان در رفع چالشهای آموزش مجازی

موضوع سیاستگذاری کلان، از وظایف دولت است. اینکه نگرش سیاستگذاران، برنامه ریزان و حاکمان جامعه به استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات چگونه است، نکته مهمی است که بر استفاده، توسعه و سرمایه گذاری در این زمینه تأثیر می گذارد.

۶) نظام آموزشی

عدم انعطاف دیدگاه سنتی آموزش و مقاومت آن در برابر تغییر و ورود عناصر جدید به حوزه آموزش، سازگاری نظام آموزشی را با اصلاحات لازم برای استفاده از فناوری، زیر سؤال می برد. آمادگی نظام آموزشی برای ایجاد تغییر و تحول در شیوه آموزش و رویکرد آن به کاربرد پدیده های فناوری در آموزش یک عنصر اساسی در طراحی و پیاده سازی برنامه های آموزشی مبتنی بر فناوری است. سیستم مدیریت یادگیری الکترونیکی ال ام اس نیز به نوعی رویکرد نوین در صنعت آموزش بوده که طرفداران زیادی در این صنعت پیدا کرده است.

 

در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر می توانید سایر مقالات مرتبط با مدیریت آموزش، سیستم مدیریت یادگیری الکترونیکی، آموزش مجازی، کلاس مجازی، آموزش الکترونیکی، برگزاری وبینار، وب کنفرانس، ویدئو کنفرانس و سایر مطالب مرتبط را مطالعه نمایید.

یادگیری الکترونیکی چیست