با بهبود وضعیت اینترنت و توسعه فناوری‌های جدید در جهان، رویکرد صنعت آموزش نیز تغییر کرده و بسیاری از کلاس‌های آموزشی به صورت آنلاین و غیرحضوری برگزار می‌شوند. در این سال‌ها، آموزش الکترونیکی (E-Learning) بیش از پیش مورد توجه فعالان آموزشی قرار گرفته و بسیاری از سازمان‌های دولتی و غیردولتی به استفاده از این شیوه آموزشی روی آورده‌اند.
هرچند در سال‌های اخیر آموزش الکترونیکی بیشتر از گذشته مورد استقبال قرار گرفته است، اما قدمت این نوع آموزش به دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی بر می‌گردد. آموزشگاه‌ها و موسسات آموزشی برای انتقال سریع دانش و همچنین پایین‌آوردن هزینه‌ها در آن زمان، محتواهای آموزشی خود را از طریق تلویزیون و رادیو به مخاطبان خود ارائه می‌کردند. اکنون، به لطف پیشرفت تکنولوژی و گسترش اینترنت، روش‌های ارائه این نوع آموزش نیز بیشتر شده و امکان یادگیری برای میلیون‌ها نفر از مردمان جهان فراهم شده است. به بیانی دیگر، شیوه‌های E-Learning در عصر حاضر با ۶۰ سال قبل تفاوت دارد.
ما در این مقاله قصد داریم به این پرسش که آموزش الکترونیکی (E-Learning) چیست؟ پاسخ دهیم و همچنین انواع روش‌ها و مزایای این سبک از آموزش را بررسی می‌کنیم.
تعریف آموزش الکترونیکی (E-Learning)
به هر نوع آموزشی که با استفاده تجهیزات دیجیتالی و به صورت آنلاین یا آفلاین ارائه شود، آموزش الکترونیکی گفته می‌شود. به بیانی دیگر، E-Learning یک روش نسبتا جدید است که معلمان، استادان و مدرسان محتواهای آموزشی را در بسترهای مختلفی مانند کامپیوتر، تبلت، گوشی موبایل و … به دانشجویان و دانشآموزان ارائه می‌کنند.
در این روش، دسترسی به محتواهای آموزشی بدون نیاز به حضور فیزیکی در کلاس‌های درس و از راه دور امکان‌پذیر است و افراد دیگر با محدودیت‌های مکانی و زمانی مواجه نیستند. بسیاری بر این باورند که آموزش الکترونیکی با آموزش آنلاین مفهوم یکسانی دارد. اما این تصور اشتباه بوده و ارائه محتواهای آموزشی به‌صورت آنلاین فقط بخشی از E-Learning است. برای مثال، ویدئوهای آموزشی آنلاین در یوتیوب و ارائه آموزش‌ها در قالب فلش یا سی‌دی، هر دو نوعی آموزش به شیوه الکترونیکی به شمار می‌روند. در بخش بعدی مقاله به انواع روش‌های این سبک از آموزش اشاره می‌کنیم.
به هر نوع آموزشی که به‌صورت غیرحضوری (آنلاین یا آفلاین) و با استفاده از تجهیزات الکترونیکی ارائه شود، آموزش الکترونیکی (E-Learning) گفته می‌شود.
آموزش الکترونیکی به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
قبل از به‌وجود آمدن اینترنت و گسترش آن در سراسر جهان، روش‌های آموزش الکترونیکی بسیار محدود بود و مطالب آموزشی در بستر دستگاه‌های دیجیتالی مانند کامپیوتر، سی‌دی، فلش مموری و … ارائه می‌شد. اما با ظهور اینترنت، روش‌های آنلاین نیز به روش‌های قدیمی‌تر و آفلاین اضافه شد تا این سبک از آموزش بیش از پیش گسترش پیدا کند.
مهم‌ترین شیوه‌های آموزش به صورت الکترونیکی عبارت‌انداز:
- آموزش آنلاین همزمان
- آموزش آنلاین غیرهمزمان
- آموزش ویدئویی آفلاین
- آموزش‌های ترکیبی
- آموزش تلویزیونی
در ادامه، هر کدام از روش‌های ذکر شده را به‌طور کامل بررسی می‌کنیم.
۱. آموزش آنلاین همزمان
در روش برگزاری کلاس آنلاین، محتواهای آموزشی به صورت آنلاین و همزمان ارائه می‌شود و دانشآموزان برای دسترسی به مطالب، به اتصال اینترنت نیاز دارند. برای مثال، استادان دانشگاه می‌توانند کلاس‌های خود را به‌صورت آنلاین و در بستر پلتفرم‌های قدرتمندی مانند اسکای‌روم برگزار کرده تا دانشجویان از این طریق در کلاس درس حضور پیدا کنند. البته برای آموزش مجازی، باید از تجهیزات کلاس آنلاین باکیفیت استفاده کنند.
۲. آموزش آنلاین غیرهمزمان
در این روش نیز آموزش به‌صورت آنلاین به کاربران ارائه می‌شود؛ اما با این تفاوت که دیگر نیازی نیست دانشجویان همزمان با استاد در کلاس درس حضور پیدا کنند و می‌توانند ویدئوهای آموزشی از پیش ضبط شده را در بستر یک سیستم LMS مشاهده کنند. به این روش از E-Learning، آموزش ویدئویی آنلاین نیز گفته می‌شود. برای آشنایی بیشتر با LMS، مقاله‌ی LMS چیست را بخوانید.
۳. آموزش ویدئویی آفلاین
در این روش، محتواهای آموزشی در قالب ویدئو ضبط شده و در قالب سی‌دی، فلش و هارد دیسک به دانشآموزان و دانشجویان ارائه می‌شود. در آموزش ویدئویی آفلاین، افراد دیگر نیازی به اینترنت ندارند و با استفاده از کامپیوتر یا لپ‌تاپ خود می‌توانند آموزش‌های خود را دنبال کنند.
۴. آموزش‌های ترکیبی
منظور از آموزش ترکیبی این است که دانشجویان و دانشآموزان به صورت حضوری و غیرحضوری در کلاس‌های درس حضور پیدا کنند. به بیانی دیگر، بخشی از این نوع آموزش به شکل الکترونیکی (آنلاین یا آفلاین) و بخش دیگر به‌صورت فیزیکی برگزار می‌شود. امروزه، این نوع آموزش در حال رشد است و بسیاری از مدارس و موسسات آموزشی ترجیح می‌دهند که آموزش ترکیبی را جایگزین روش‌های سنتی کنند.
۵. آموزش تلویزیونی
یکی دیگر از روش‌های آموزش به شکل الکترونیکی، ارائه محتواهای آموزشی از طریق تلویزیون به دانشآموزان و دانشجویان است. البته این روش، قدیمی‌تر از مدل‌های دیگر است و باتوجه به گسترش اینترنت در جهان، ارائه محتواهای آموزشی در قالب تلویزیون بسیار کم شده است.
مزایای آموزش الکترونیکی (E-Learning) چیست؟
آموزش الکترونیکی برای دانشگاه‌ها، مدارس، موسسات آموزشی، دانشجویان و دانشآموزان مزایای مختلفی دارد که در این بخش از مقاله به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- انعطاف‌پذیری در زمان و مکان
- صرفه‌جویی در هزینه‌ها
- امکان تکرار و بروزرسانی دوره‌ها
- استفاده از ابزارهای آموزشی متنوع
- مدیریت بهتر
۱. انعطاف‌پذیری در زمان و مکان
آموزش الکترونیکی به دانشآموزان، دانشجویان و همه فراگیران دوره‌های آموزشی اجازه می‌دهد که در هر زمان و هر مکانی به محتواهای آموزشی دسترسی داشته باشند. برای مثال، فراگیران دوره‌های آموزشی دیگر نیازی نیست که به‌صورت فیزیکی در کلاس‌های آموزش حضور پیدا کنند و از هر مکانی می‌توانند به محتواهای موردنیاز خود دسترسی داشته باشند. با وجود این مزیت، افراد این امکان را دارند تا زمان یادگیری را بر اساس برنامه‌های خود تنظیم کرده و بدون نیاز به رفت و آمد، در کلاس‌های درس حضور پیدا کنند.
یکی از مزیت‌های آموزش به‌صورت الکترونیکی این است که افراد در هر زمان و مکانی به محتواهای آموزشی دسترسی داشته باشند.
۲. صرفه‌جویی در هزینه‌ها
آموزش الکترونیکی معمولاً هزینه ایجاد زیرساخت آموزشی مانند فراهم‌کردن کلاس و تجهیزات آموزشی حضوری را کاهش می‌دهد. در نتیجه، این موضوع باعث شده تا موسسات آموزشی به استفاده از آموزش‌های الکترونیکی روی بیاورند و در هزینه‌های خود نیز صرفه‌جویی کنند.
علاوه بر این، آموزش به شیوه‌ی الکترونیکی به دانشجویان و فراگیران دوره‌های آموزشی نیز کمک می‌کند تا برای رفت و آمد و حضور در کلاس، هزینه‌ای پرداخت نکنند.
۳. امکان تکرار و بروزرسانی محتواها
در آموزش به‌صورت الکترونیکی، محتواهای آموزشی به صورت ضبط شده در دسترس هستند یا امکان ضبط آن‌ها وجود دارد. این موضوع به دانشآموزان کمک می‌کند تا محتواها را چند بار مشاهده کنند و به درک بهتری از مطالب گفته شده دست پیدا کنند. افزون بر این، آموزشگاه‌ها در آموزش E-Learning این امکان را دارند که محتواهای خود را بروزرسانی کنند تا دانشجویان به مطالب جدید روز دسترسی داشته باشند.
۴. استفاده از ابزارهای آموزشی متنوع
یکی دیگر از مزایای آموزش الکتریکی این است که می‌توان از ابزارهای متنوعی برای آموزش‌دادن به دانشجویان استفاده کرد و جذابیت تدریس را افزایش داد. به‌عنوان مثال، معلمان و مدرسان در این نوع آموزش می‌توانند از ابزارهایی مانند ویدئو، نمودارها، کتاب‌های الکترونیکی و … نیز استفاده کنند.
۵. مدیریت بهتر
صنعت آموزش دارای چالش‌های مختلفی است که یکی از آن‌ها، مدیریت بخش‌های مختلف است. در واقع، موسسات آموزشی باید موارد مختلفی مانند امور انضباطی، نظارت بر روندهای آموزشی، امور اداری و مالی و … را به خوبی مدیریت کنند. مدیریت این موارد در آموزش سنتی کمی دشوار است و معمولاً با چالش‌‌هایی دارد. اما آموزش الکترونیکی به دلیل یکپارچگی که دارد، این امکان را برای آموزشگاه‌ها فراهم می‌کند تا موارد مختلف را به خوبی مدیریت کنند.
جمع‌بندی
با گسترش ارتباطات اینترنتی، آموزش الکترونیکی محبوب‌تر از گذشته شده و در حال حاضر بیش از پیش توسط آموزشگاه‌ها، معلمان و مدرسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این سبک از آموزش، افراد دیگر نیازی نیست که به‌صورت حضوری در کلاس‌های درس حضور پیدا کنند و می‌توانند محتواهای خود را در قالب تجهیزات دیجیتالی و به صورت آنلاین یا آفلاین مشاهده کنند.
آموزش به روش الکترونیکی مزایای مختلفی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به انعطاف‌پذیری در زمان و مکان، صرفه‌جویی در هزینه‌ها، امکان تکرار و بروزرسانی محتواها، استفاده از ابزارهای آموزشی متنوع و مدیریت بهتر اشاره کرد.
قوانین ارسال دیدگاه
لطفاً پیش از ارسال نظر، خلاصه قوانین زیر را مطالعه کنید: